با پیشرفت فناوری در دهه‌های اخیر، صنایع مختلف شاهد تغییرات گسترده‌ای بوده‌اند که این تحولات علاوه بر مزایای متعدد، چالش‌هایی را نیز در پی داشته است. یکی از مشکلات اساسی که در بسیاری از سازه‌ها و تجهیزات صنعتی مشاهده می‌شود، مسئله لرزش‌ها و ارتعاشات است. این پدیده می‌تواند تأثیر منفی بر عملکرد تجهیزات، ایمنی ساختمان‌ها و حتی سلامت افراد بگذارد. به‌منظور کاهش این اثرات، لرزه‌ گیرهای فنری به‌عنوان یک راهکار مؤثر مورد استفاده قرار می‌گیرند.

لرزه‌ گیرهای فنری چیست؟

لرزه‌ گیرهای فنری جزء تجهیزات مهندسی شده‌ای هستند که به‌طور گسترده در صنایع گوناگون برای کنترل ارتعاشات به کار می‌روند. این سیستم‌ها طراحی شده‌اند تا از انتقال لرزش‌ها به تجهیزات حساس یا بخش‌های سازه‌ای جلوگیری کنند. هدف اصلی آن‌ها کاهش تأثیر نیروهای ارتعاشی و بهبود عملکرد و ایمنی دستگاه‌ها است.  مکانیزم عملکرد این لرزه‌ گیرها بر پایه اصول مکانیکی است و شامل اجزایی مانند فنرها، صفحات ضربه‌گیر و قطعات متحرک می‌شود.

این ترکیبات به کاهش شدت ارتعاشات کمک کرده و از انتقال مستقیم نیروهای لرزه‌ای جلوگیری می‌کنند. این تجهیزات در بسیاری از صنایع، از جمله خودروسازی، پزشکی، آزمایشگاهی، ساختمان‌سازی و تولید تجهیزات صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. آن‌ها موجب کاهش ارتعاشات ناشی از نیروهای خارجی یا دستگاه‌های مکانیکی شده و عمر مفید تجهیزات را افزایش می‌دهند.

انواع لرزه‌ گیرهای فنری

لرزه‌ گیرهای فنری در مدل‌های گوناگونی طراحی و تولید می‌شوند که هر یک بسته به شرایط محیطی و نوع کاربرد، عملکرد متفاوتی دارند. برخی از انواع متداول آن‌ها عبارت‌اند از:

• لرزه‌ گیرهای فنری تک‌گانه (Single Spring Isolators): این مدل از یک فنر منفرد تشکیل شده و برای تجهیزات با وزن کم مناسب است.
• لرزه‌ گیرهای فنری دوگانه (Double Spring Isolators): در این نوع، دو فنر به‌صورت متوالی نصب شده و ترکیبی از ایزولاسیون لرزه‌ای و کنترل جابه‌جایی را ارائه می‌دهد.
• لرزه‌ گیرهای فنری مهاردار: لرزه‌ گیرهای فنری مهاردار به دلیل طراحی ویژه خود، در صنایع مختلف از جمله تأسیسات ساختمانی، لوله‌کشی‌های صنعتی، سیستم‌های نفت و گاز و بسیاری از تجهیزات حساس کاربرد دارند. این مدل‌ها از حرکت‌های افقی جلوگیری کرده و قابلیت تحمل بارهای ضربه‌ای را دارند. این نوع لرزه‌گیرها شامل فنرهای منفرد، دوگانه یا چهارگانه همراه با یک قاب مقاوم هستند که ارتعاشات را جذب کرده و انتقال صدا و لرزش را کاهش می‌دهند. ویژگی بارز آن‌ها تنظیم ارتفاع از طریق پیچ‌های تنظیم تعبیه‌شده است.
• لرزه‌ گیرهای ترکیبی (Hybrid Isolators): این سیستم‌ها از ترکیب فنر، پدهای لرزه‌ای و سایر اجزاء طراحی شده‌اند تا عملکرد بهتری در جذب ارتعاشات داشته باشند.
• لرزه‌ گیرهای پد لرزه‌ای (Friction Pendulum Bearings): در این نوع، یک صفحه لرزه‌گیر اصطکاکی استفاده شده که موجب کاهش لرزش و جذب نیروهای ارتعاشی می‌شود.
• لرزه‌ گیرهای توپی (Ball Spring Bearings): در این مدل، توپ‌های فولادی درون یک محفظه قرار گرفته‌اند تا انتقال لرزش به حداقل برسد.
• لرزه‌ گیرهای مایع (Fluid Dampers): این لرزه‌گیرها از مایعات خاصی برای جذب انرژی لرزه‌ای استفاده می‌کنند که با تبدیل این انرژی به حرارت، از انتقال آن به سازه جلوگیری می‌شود.

ویژگی ‌های لرزه‌ گیرهای فنری

برخی از ویژگی‌های لرزه‌ گیرهای فنری عبارت‌اند از:

1. کاهش صدا

یکی از پیامدهای ناخواسته ارتعاشات، تولید نویز و صدا است. لرزه‌ گیرهای فنری با کاهش لرزش‌های ناگهانی، از انتشار امواج صوتی ناشی از برخورد قطعات و حرکت سریع دستگاه‌ها جلوگیری می‌کنند. این امر در محیط‌های صنعتی، آزمایشگاهی و ساختمان‌های مسکونی اهمیت ویژه‌ای دارد؛ زیرا باعث بهبود کیفیت محیط کار و افزایش آسایش افراد می‌شود.

2. افزایش طول عمر تجهیزات

ارتعاشات یکی از دلایل کاهش عمر تجهیزات و فرسایش قطعات مکانیکی است. استفاده از لرزه‌ گیرهای فنری به‌طور قابل‌توجهی میزان سایش، شکستگی و خستگی مواد را کاهش داده و موجب حفظ کیفیت عملکرد دستگاه‌ها در طولانی‌مدت می‌شود.

3. کاهش هزینه‌ های تعمیر و نگهداری

ارتعاشات بیش‌ازحد می‌توانند به قطعات داخلی دستگاه‌ها آسیب برسانند و باعث افزایش هزینه‌های تعمیر و تعویض قطعات شوند. لرزه‌ گیرهای فنری با جلوگیری از این آسیب‌ها، میزان خرابی تجهیزات را کاهش داده و نیاز به تعمیرات دوره‌ای را کمتر می‌کنند. این امر به‌ویژه برای صنایع تولیدی و تأسیسات بزرگ که هزینه‌های نگهداری تجهیزات بخش عمده‌ای از هزینه‌های عملیاتی آن‌ها را تشکیل می‌دهد، اهمیت دارد.

4. افزایش ایمنی

ناپایداری تجهیزات ناشی از ارتعاشات شدید می‌تواند خطراتی برای کارکنان و سازه‌های اطراف به همراه داشته باشد. لرزه‌ گیرهای فنری با کنترل و کاهش ارتعاشات، از بروز حوادث ناشی از عدم تعادل یا شکست قطعات جلوگیری کرده و ایمنی محیط‌های صنعتی، ساختمانی و حمل‌ونقل را افزایش می‌دهند. به‌ویژه در صنایعی مانند نفت و گاز، که کوچک‌ترین لرزش می‌تواند پیامدهای خطرناکی داشته باشد، استفاده از این تجهیزات ضروری است.

5. سازگاری با شرایط محیطی مختلف

لرزه‌ گیرهای فنری در مدل‌های مختلفی طراحی شده‌اند که امکان استفاده در شرایط آب‌وهوایی گوناگون، محیط‌های با رطوبت بالا، دماهای شدید و شرایط ارتعاشی پیچیده را فراهم می‌کند. این ویژگی باعث می‌شود که این تجهیزات در صنایع مختلف از جمله خودروسازی، ساختمان‌سازی، نیروگاه‌ها و تجهیزات پزشکی مورد استفاده قرار گیرند.

کاربردهای لرزه‌ گیرهای فنری

این تجهیزات در بخش‌های مختلف صنعتی و خانگی به‌منظور کاهش لرزش‌های ناخواسته مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی از مهم‌ترین کاربردهای آن‌ها عبارت‌اند از:

کاهش ارتعاشات در صنایع مختلف: موتورها، ژنراتورها، پمپ‌ها، فن‌ها و سایر تجهیزات صنعتی در هنگام کار، ارتعاشات زیادی تولید می‌کنند که این لرزه‌ گیرها موجب کاهش آن‌ها می‌شوند.

بهبود آرامش در ساختمان‌ها: دستگاه‌هایی مانند چیلرها، آسانسورها و دیگ‌های بخار در ساختمان‌ها باعث ایجاد لرزش‌هایی می‌شوند که می‌توان آن‌ها را با این تجهیزات کاهش داد.

افزایش راحتی در وسایل نقلیه : لرزش ناشی از موتور و مسیر جاده می‌تواند آزاردهنده باشد که این سیستم‌ها در کاهش آن نقش دارند.

کاهش صدای لوازم خانگی: ماشین‌های لباسشویی، کولرهای گازی و یخچال‌ها با لرزش‌های خود موجب ایجاد صداهای ناخواسته می‌شوند که می‌توان با این تجهیزات از شدت آن‌ها کاست.

محاسبه تعداد لرزه‌ گیرهای فنری مورد نیاز

برای تعیین تعداد و ظرفیت مناسب لرزه‌ گیرهای فنری، لازم است شرایط محل نصب، نوع دستگاه و میزان نیروی وارده بررسی شود. به‌عنوان مثال، برای دیزل ژنراتورها و تجهیزات سنگین، نباید وزن وارده بر هر لرزه‌ گیر از ۶۰ تا ۷۰ درصد ظرفیت آن تجاوز کند.

میزان کاهش ارتعاشات با استفاده از لرزه‌ گیرهای فنری

تحقیقات نشان داده‌اند که استفاده از لرزه‌ گیرهای فنری می‌تواند بین ۸۰ تا ۹۰ درصد از ارتعاشات ناخواسته را حذف کند. این مسئله نقش مهمی در کاهش صدای مزاحم و جلوگیری از آسیب‌های احتمالی به سازه و تجهیزات دارد.

نکته مهم در طراحی این محصولات استفاده از فولاد فنر است؛ زیرا مفتول‌های معمولی در طولانی‌مدت خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهند.

نصب لرزه‌ گیرهای فنری

برای دستیابی به عملکرد بهینه، نصب صحیح این تجهیزات ضروری است. مراحل اصلی نصب به شرح زیر است:

**قرارگیری صحیح شاسی تجهیزات بر روی لرزه‌ گیر**

**بستن پیچ و مهره‌های اتصال**

**تثبیت صفحه پایه بر روی فونداسیون**

**تنظیم ارتفاع به کمک پیچ‌های تعبیه‌شده**

در نصب مدل‌های لاستیکی نیز باید دقت شود که فشار بیش‌ازحد به لاستیک وارد نشود تا عملکرد و دوام آن حفظ گردد.

انتخاب مدل مناسب لرزه‌ گیرهای فنری بستگی به نوع کاربرد، میزان نیروهای وارده و شرایط محیطی دارد. همچنین نگهداری و بررسی دوره‌ای این تجهیزات اهمیت زیادی دارد و باعث افزایش عمر مفید آن‌ها می‌شود.

وستاورس نماینده رسمی فروش محصولات مدرن صنعت ساختمان

لرزه‌ گیرهای فنری یکی از مؤثرترین راهکارها برای کنترل و کاهش ارتعاشات در تجهیزات صنعتی، ساختمانی و وسایل نقلیه محسوب می‌شوند. این سیستم‌ها با جذب نیروهای لرزه‌ای، از انتقال آن‌ها به تجهیزات حساس جلوگیری کرده و نقش مهمی در افزایش عمر مفید دستگاه‌ها، کاهش هزینه‌های نگهداری و جلوگیری از خرابی‌های ناگهانی ایفا می‌کنند. با استفاده صحیح از این تجهیزات، می‌توان میزان نویز و لرزش را تا ۹۰ درصد کاهش داد که این امر تأثیر مستقیمی بر بهبود کیفیت محیط‌های صنعتی و مسکونی دارد.

انتخاب لرزه‌ گیر فنری مناسب و نصب اصولی آن، شرط اصلی دستیابی به عملکرد بهینه است. بسته به نوع تجهیزات و میزان نیروهای وارده، مدل‌های مختلفی از این لرزه‌ گیرها در دسترس هستند که هرکدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. از کاهش سر و صدای لوازم خانگی گرفته تا افزایش ایمنی سیستم‌های نفت و گاز، کاربرد این تجهیزات گسترده است. نگهداری منظم و استفاده از مواد اولیه باکیفیت در تولید لرزه‌ گیرها، تضمین‌کننده عملکرد طولانی‌مدت آن‌ها بوده و موجب بهینه‌سازی کارایی سیستم‌های مختلف خواهد شد.

شرکت وستاورس نماینده رسمی فروش محصولات مدرن صنعت ساختمان از برندهای معتبر جهانی مانند ایندکس اسپانیا و آرفن ترکیه در ایران است. این شرکت محصولات متنوعی را در بخش‌های مختلف پروژه‌های عمرانی و ساختمانی از جمله سازه، تأسیسات و محصولات دکوراتیو ارائه می‌دهد. وستاورس همچنین خدمات مهندسی حضوری مانند تست کشش کارگاهی و مشاوره فنی را ارائه می‌دهد. برای اطلاعات بیشتر و مشاهده محصولات، می‌توانید به وب‌سایت رسمی این شرکت مراجعه نمایید. همچنین جهت ارتباط با وستاورس و خدمات مشاوره‌ای تخصصی در حوزه صنعت ساختمان می‌توانید به بخش تماس با ما مراجعه فرمایید.